MHK eski BaÅkanı Mustafa Ãulcu, yaÅadıÄı Åehir Kocaeli’de katıldıÄı bir spor söyleÅisi öncesinde hakem atamalarından VAR sistemine kadar birçok konu hakkında Ä°hlas Haber Ajansı (Ä°HA) muhabirine açıklamalarda bulundu.
“Elinde bulunan deneyimli FIFA hakemlerini bu sistemin dıÅına attı”
Merkez Hakem Kurulu’nu eleÅtiren Mustafa Ãulcu, “MHK uzun vadeli planı, projesi olmadan bu iÅe girdi. Girdikten sonra da önce elinde bulunan 15 veya 17 dolayında hakem ve gözlemciyi hiçbir hukuksal ve kurumsal gerekçesi olmaksızın sistemin dıÅına attı. Elinde bulunan deneyimli FIFA hakemlerini bu sistemin dıÅına attı. Dolayısıyla elinde deneyimli hakem kalmadı. Bu sürecin içerisine gençlere yönelme projesi var ki bu proje olabilir, doÄrudur. Merkez Hakem Kurulu’nun temel görevi zaten hakem yetiÅtirmektir. YaÅlanıp süresini tamamlayan hakemler ligden ayrılırken, alttan gelen hakemlerle birlikte bu kadro devamlı yenilenmelidir. Ãünkü hakemliÄin yapısında çabuk yıpranıŠvardır. Bu yıpranıÅın içerisinde isimler çok çabuk geliyor, çok çabuk kayboluyor. O yüzden kadroyu doÄru planlamayla revize edip zaman içerisinde de alttan gelenlerle bir sirkülasyon saÄlanması lazım. Bunu yapacak planı olmadıÄı için tıkandı, bir süre aksiyon alamadı” ifadelerini kullandı.
“B sınıfı ehliyetliye tır emanet ederseniz kaza kaçınılmaz olur”
Genç hakemlerin çok fazla tecrübe kazanmadan sahaya sürülmesinin yanlıŠolduÄunu da dile getiren Ãulcu, “Bugün gelinen noktada genç hakemler aÅaÄıdan tespit edildi. Onlar geldi ama deneyimsizler. Acemileri sahaya salmak, hakemliÄi gençleÅtiriyoruz projesi bence hoÅ olmadı. O yüzden eleÅtiriler daha fazla geldi. Ãünkü deneyimsiz hakemlerin hata oranı çok yüksek. Kaldı ki ülkede VAR varlıÄı tam manasıyla algılanmadıÄı, protokolün esasları bilinmediÄi için ‘VAR gelsin bakıversin. VAR’a gitsin öÄreniversin. VAR’a gitsin sorsun’ gibi düÅünceler doÄru deÄil. Neden, çünkü VAR protokolünde VAR’ın karıÅacaÄı yerler vardır. Onun dıÅındaki yerlere karıÅamaz. Halkımız da bunu anlayamadı. Anlatamadılar, anlatamadık. Bizler de televizyon programlarında zaman zaman bahsediyoruz. ‘Ya ne var, gidip baksa ne olur?’ diyorlar. Ãyle deÄil bu iÅ. Dolayısıyla eleÅtirinin dozu çok yüksek oluyor. HakemliÄi yönetecek olan Merkez Hakem Kurulu’nu bu konuda Åöyle deÄerlendiriyorum; B sınıfı ehliyeti olan bir sürücüye tırı emanet etmek gibi. Kaza kaçınılmaz oluyor. Dolayısıyla ehliyet, liyakate uygun insanların elinde olsaydı belki bu eleÅtirilerin dozajı daha düÅük olacaktı” Åeklinde konuÅtu.
“B sınıfı ehliyetle tır kullanmak üzere onları görevlendirenler bunu sorgulamalı”
MHK eski BaÅkanı Ãulcu, hakemlikte usta-çırak iliÅkisinin esas olduÄunu, hakemlerin önce çırak olarak baÅladıÄını, deneyim kazandıktan sonra sırasıyla kalfa ve usta olduklarını söyledi. Ãulcu, “Usta olan, liyakatini kabul ettiren, markasını ortaya koyar, FIFA hakemliÄine çıkar. FIFA’da deÄiÅik maçlara gider. Yurt dıÅında ülkeyi temsil eder ve toplum nezdinde de bu çok büyük kabul görür. Bizde bu hakem sayısı azaldı. Evet, bu genç arkadaÅlar yarınlar da iyi hakem olacak. Ãlkeyi FIFA listesinde, uluslararası platformda bizi tanıtacak. Bu maçlarla ülkemizin spor elçisi olacaklar, bunlar doÄru. Ama bu süreç içerisinde de yaptıkları hatalar gündeme geldikçe tartıÅmalar çoÄalacak. Bunlardan bir tanesi yakın geçmiÅte oldu. Sivasspor-Galatasaray maçında VAR’a gidip bakması, tekrar pozisyonu izlemiÅ olmasına raÄmen kırmızı kartı çıkarmaması kabul görmedi. Galatasaray-Trabzonspor maçında yaÅananlar. Daha önceki Fenerbahçe-BeÅiktaÅ maçında yaÅananlar, spesifik hatalar var ama bunları da anlatacak, öÄretecek, eÄitecek olan, arka taraftaki o B sınıfı ehliyetle tır kullanmak üzere onları görevlendirenler bunu sorgulamalı. Liyakate uygun, donanımı uygun insanlarla bu yolu kat etmeye kalksak aslında daha doÄru yaparız” diye konuÅtu.
“Yabancı eÄitmenlerle dibe düÅtük”
UEFA Referee Convention üye olunduÄunu ve 2009 yılından bu yana yabancı eÄitmenlerin Türkiye’ye gelmeye baÅladıklarına dikkat çeken Ãulcu, “O projenin mimarı bendim. O dönem MHK baÅkanıydım. Oraya ilk imzayı koyan baÅkan olarak, o dönemden bu yana birtakım geliÅmeleri de takip ediyoruz. 2009 itibarıyla yabancı eÄitmenler ülkemize gelmeye baÅladı. Åimdi Ä°talya, Ä°spanya, Almanya, Fransa, Ä°ngiltere bunlar futbolda geliÅmiÅ, büyük ekonomilere sahip ülkeler. Bunlar kendi aralarında hiçbir eÄitimci transferi yapmıyorlar. Oradaki eÄitimciler, UEFA’daki eÄitimciler bize geliyor. Biz üçüncü sınıf kalıyoruz. Onlar bize gelip, hakemliÄi anlatmaya çalıÅıyorlar. Tam manasıyla 2010’da Türkiye’ye angaje oldular. 14 yıl oldu. Ne deÄiÅti? Yabancı eÄitmenler aynı zamanda hakem atamalarına, FIFA listelerine bile görüŠbildiriyorlardı, günün MHK’sine. 14 yılda dibe düÅtük. Yani yabancı eÄitmenlerle dibe düÅtük. Daha karmaÅa oldu. Daha sadelik olacaÄına daha çok kafamızı karıÅtırdı. TartıÅma azalacaÄına daha da büyüdü” cümlelerine yer verdi.
“Dik durursa Premier Lig lezzetinde maçlar izleriz”
Mustafa Ãulcu, temaslı oyuna izin verilmesi gerektiÄini vurgulayarak, “Bunun için de hakemlerin sahada futbolun doÄası olan temaslı oyuna izin verdiklerinde Merkez Hakem Kurulu ve TFF bu kararların arkasında dik durmalı. Dik durursa Premier Lig lezzetinde maçlar seyretmemize sebep olur. Ama ‘oyun kızıÅmasın, karmaÅa çıkmasın, baÅım belaya girmesin, maçın kimyasını bozmayayım’ diye ufak tefek temasların hepsine faul çalıyor. Bizde faul sayısı 30-35’lere çıkarken, yurt dıÅında 20’lerde, 14’lerde” cümlelerine yer verdi.
“Bunu öÄrenmeyen hakem, ibiÄi kesik horoz gibi sahada koÅuyor, top çarpıyor”
Eski baÅkan Ãulcu, MHK ve eÄitim departmanları kurulurken liyakatin esas alınması gerektiÄini de aktararak, “Her gelen federasyon ne diyor, ‘Avrupa’nın en üst düzey eÄitimcisini getirdim’. Ä°yi, güzel. En üst düzey eÄitimciyi getiriyorsun ama çok sıradan bir MHK kuruyorsun. Kendi lisanından, kendi mozaiÄinden, kendi ikliminden yetiÅmiÅlerle bu iÅi yöneteceksin. Tabii ki hamasetle deÄil, ilim ve bilimle bu iÅi götüreceÄiz. Mutlaka Avrupa’ya entegre olacaÄız. Dünya futboluna entegre olacaÄız. Oranın deneyimlerinden faydalanacaÄız. Buna karÅı deÄiliz. Ancak kendi lisanından, kendi ikliminden insanlarla bunu devam ettirirken, liyakati uygunları oraya oturtursanız; daha güzel bir baÅarı, daha uzun vadeli baÅarıyı yakalarsın. Yabancı eÄitimci geliyor, anlatıyor; ‘Bu sarı kart, bu faul, bu deÄil. Burada VAR’a gitmeli, burada gitmemeli’. Böyle eÄitim olmaz. Hakem, hakemliÄi bilecek. Nerede duracak, hangi pozisyonda nereye koÅacak? Oyun akıÅı içinde neleri, ne zaman uygulaması gerektiÄini anlatman, öÄretmen lazım. Bunu öÄrenmeyen hakem, ibiÄi kesik horoz gibi sahada koÅuyor, top çarpıyor. Abuk subuk yerlere gidiyor, ters açıda kalıyor ve pozisyon kaçırıyor. VAR’a ne zaman gideceÄini, hangi pozisyonlarda VAR onu çaÄıracak onu bilmiyor. VAR’da oturan da onu bilmiyor. O gittiÄi zaman uyumsuzluk saÄlanıyor. Bu sefer tartıÅma platformu oluÅuyor. Bunların hepsi bir liyakat, bir deneyimdir. Bunları ehlileÅtirmek zorundayız. Bunu yaparsak zaten baÅarı olacak” dedi.
Görev yaptıkları dönemde kabul görmüŠeski hakemlerin MHK yönetimlerinde görev alması gerektiÄinden bahseden Ãulcu, Åöyle devam etti:
“Neden FIFA ve UEFA kurum olarak eski FIFA hakemlerinden MHK’leri kurarlar? Ä°talyan Rizzoli, Ä°talya’nın MHK baÅkanı oldu. Rosetti bıraktı, MHK baÅkanı oldu. Collina, FIFA MHK BaÅkanı olunca Rosetti, UEFA MHK BaÅkanı oldu. Neden, çünkü bunların liyakatlerini dünya kabul etmiÅ. Biz de ‘en iyi eÄitimciyi getirdik’ diye hava atıyoruz. Süper Lig’de 6 tane maç yönetmiÅ adamı MHK baÅkanı yapıyoruz. Süper Lig’de bırakın derbiyi, hiç maç yönetmemiÅ adamı baÅkan vekili yapıyoruz. Kural hatası yapmıŠadamı eÄitim departmanının baÅına getiriyoruz. Türkiye’de ilk maç tekrarına sebep olan, kural hatasını yapmıŠadam Åu anda VAR ve eÄitim departmanı sorumlusu. Buradan baÅarı çıkmaz. Bunları söylediÄimiz zaman ‘Bize niye yerleÅtiriyorsun?’ diyorlar. KardeÅim gerçekleri haykırıyorum. Süper Lig’de 34 tane gözlemci var, 14 tanesi yardımcı hakemlikten gelmiÅtir. Hakemlik düdüÄü öttürmemiÅ yardımcı hakem, Halil Umut Meler’e ne anlatacak, nasıl gözlemci notu verecek? Hakemlik baÅkadır, yardımcılık baÅkadır. Ä°Åi ehline teslim etmediÄiniz sürece siyaset mi, liyakat mi? Futbolun da bir siyaseti var. Futbol siyaseti içerisinde etkin rol oynayan bazı kulüplerin sempati duyduÄu ve yaptırımlarına ‘he’ dediÄi, ‘baŠüstüne’ dediÄi adamı MHK’ye oturtursan, sorun bu olur. VAR’ı deÄil, AVAR’ı, davarı da getirsen bu iÅ düzelmez.”
“Attık, attık, attık..”
“BaÅarıya prim, baÅarısızlıÄa ceza sistemini layıkıyla uygulayamazsanız olmaz” diyen Ãulcu, “Olmuyor da zaten. Yerli VAR var. Layıkıyla yapacak çok yetenekli insanlarımız var. Hepsini attık; Fenerbahçe kızdı Hasan’ı kestik. Galatasaray kızdı Hüseyin’i kestik. BeÅiktaÅ kızdı Mustafa’yı kestik. Attık, attık, attık. Sonra Portekizli Joao Capela kalıyorsun, Melo Pereira’ya kalıyorsun” açıklamasını yaptı.
Â